Έστω ότι έχουμε μια περιοχή, ας πούμε του μακρινού γείτονά μας, που είναι για χρόνια ρυπασμένη.

Τι κάνουμε; Την φορτώνουμε με περισσότερους ρύπους που παράγουμε; Ή φροντίζουμε να αναζητήσουμε άλλες λύσεις που βελτιώνουν την περιοχή και μαζί την ποιότητα της ζωής του γείτονα; Άνθρωπος δεν είναι κι αυτός; Αυτό το δίλημμα αναδεικνύει η περίπτωση της Θωκνίας και της Μεγαλόπολης.

Στην περιοχή σχεδιάζεται να δημιουργηθεί ένας από τους Χώρους Υγειονομικής Ταφής Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ), τους οποίους πρέπει να διαθέτει η χώρα για να συμμορφωθεί με το ευρωπαϊκό πλαίσιο διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων. Η μη συμμόρφωση με αυτό το πλαίσιο, έχει οδηγήσει σε δύο καταδίκες την χώρα μας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, που συνοδεύτηκαν μάλιστα από τσουχτερά πρόστιμα.

Όλες οι χώρες πρέπει να διαχειρίζονται τα επικίνδυνα απόβλητα εντός των συνόρων τους καθώς έτσι επιβάλει η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Σύμφωνα με αυτή την αρχή ένας φορέας που προκαλεί περιβαλλοντική ζημία ευθύνεται για αυτήν και πρέπει να λάβει τα αναγκαία μέτρα πρόληψης ή αποκατάστασης και να επωμιστεί όλες τις σχετικές δαπάνες.

Κάτοικοι στην Θωκνία και στη Μεγαλόπολη διαμαρτύρονται γιατί θεωρούν ότι εδώ και δεκαετίες έχουν «κουβαλήσει» αρκετό από το περιβαλλοντικό κόστος της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Όπως είναι γνωστό, στην περιοχή τους βρίσκονται μεγάλα αποθέματα λιγνίτη, τα μεγαλύτερα στην Ελλάδα μετά από αυτά της Πτολεμαϊδας, και λειτουργούν λιγνιτωρυχεία που τροφοδοτούν σήμερα δύο ατμοηλεκτρικούς σταθμούς της ΔΕΗ συνολικής ισχύος 850 MW.

Τώρα – ή στο άμεσο μέλλον – με τη σταδιακή μείωση της χρήσης του λιγνίτη για παραγωγή ενέργειας, οι κάτοικοι επιθυμούν την αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος και του τοπίου. Απαιτούν βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος και της ζωής τους αλλά και βελτίωση των άλλων οικονομικών δραστηριοτήτων της περιοχής, όπως ο τουρισμός, η γεωργία, η κτηνοτροφία, κ.ά. Έτσι, αντιδρούν στο σχέδιο να τοποθετηθούν εκεί επικίνδυνα απόβλητα, τα οποία μπορεί να υποθηκεύσουν το μέλλον της περιοχής και το δικό τους. Υποστηρίζουν ότι υπάρχει κίνδυνος να προκληθεί μεγάλη καταστροφή στην τεράστια υπόγεια λίμνη που βρίσκεται κάτω από τα πόδια τους, τη μεγαλύτερη των Βαλκανίων, αλλά και στον Αλφειό, τον σημαντικότερο ποταμό της Πελοποννήσου.

Ανησυχούν μήπως ο τόπος τους, μια περιοχή με ιδιαίτερη φυσική ομορφιά και πόρους, μετατραπεί σε σκουπιδότοπο της Πελοποννήσου.

Το δίλημμα που προκύπτει, λοιπόν, είναι να πάνε εκεί τα επικίνδυνα απόβλητα, ή να προστατευτεί η περιοχή από περαιτέρω ρύπανση και να αναζητηθούν λύσεις σε τοπικό επίπεδο στις περιοχές όπου παράγονται τα επικίνδυνα απόβλητα;

Written by: Mpouzalas Sergios, sergiosbouzalas [at] hotmail.gr, Student in the Department of Pedagogy, University of Athens, Greece

Related Case File Folder

Green Thoknia and hazardous waste