Τα Κύθηρα είναι ένα νησί στα νότια της Πελοποννήσου, της νοτιότερης χερσονήσου της Ελλάδας και της Ευρώπης. Στα βόρεια του βρίσκεται η Ελαφόνησος, μια μοναδικού φυσικού κάλλους περιοχή την οποία επισκέπτονται χιλιάδες τουρίστες το χρόνο, και το Παυλοπέτρι, μια παγκοσμίως γνωστή υποβρύχια αρχαία πόλη. Η περιοχή επίσης περιβάλλεται από προστατευόμενες περιοχές του δικτύου NATURA 2000 και του δικτύου CORINE.

Ανάμεσα στα Κύθηρα και στην Ελαφόνησο, δημιουργείται ένα θαλάσσιο πέρασμα μέσα από το οποίο διαπλέουν φορτηγά πλοία και δεξαμενόπλοια. Τα τελευταία χρόνια στα βόρεια αυτού του θαλάσσιου περάσματος, και συγκεκριμένα στον Λακωνικό κόλπο, τα πλοία σταματούν στο αγκυροβόλιο που έχει δημιουργηθεί εκεί και, σύμφωνα με καταγγελίες των ντόπιων κατοίκων, πραγματοποιούν έκνομα ναυπηγοεπισκευαστικές εργασίες. Οι εργασίες αυτές θα έπρεπε να γίνονται σε ειδικές ναυπηγοεπισκευαστικές ζώνες, ώστε να προστατεύεται το περιβάλλον από τη ρύπανση που προκύπτει και το κράτος να λαμβάνει τους κατάλληλους φόρους.

Οι ντόπιοι διαμαρτύρονται εδώ και χρόνια για τη λειτουργία αυτού του αγκυροβολίου, όχι μόνο επειδή επιδιώκουν τη διατήρηση του τουριστικού προσανατολισμού της περιοχής, αλλά και επειδή επιθυμούν την προστασία των θαλάσσιων και των χερσαίων οικοσυστημάτων. Μιλούν για περιβαλλοντικό έγκλημα που βρίσκεται σε εξέλιξη καθώς η ρύπανση από πετρελαιοειδή στις διεθνώς γνωστές παραλίες της Ελαφονήσου και των Κυθήρων αποτελεί συχνό φαινόμενο.

Μια τέτοια μεγάλης έκτασης ρύπανση προκλήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2015 από διερχόμενο πλοίο. Το πετρέλαιο που χύθηκε στη θάλασσα διαμόρφωσε κηλίδα η οποία έφτασε μέχρι τις βορειοανατολικές ακτές του νησιού των Κυθήρων. Οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες τις ημέρες εκείνες δεν επέτρεψαν την απορρύπανση από ειδικά σκάφη του Λιμενικού και έτσι το μαύρο πετρέλαιο έφτασε μέχρι τους τοίχους των σπιτιών του νησιού, στην περιοχή της Αγίας Πελαγίας.

Χρειάστηκαν μήνες για εντοπιστεί το πλοίο που ήταν υπεύθυνο για την πρόκληση της ρύπανσης και μέχρι σήμερα συνεχίζεται ο αγώνας για την καταβολή αποζημιώσεων. Πολύς καιρός χρειάστηκε επίσης για να ολοκληρωθεί η απορρύπανση των ακτών του νησιού από το πετρέλαιο, σημαντικό μέρος από το κόστος της οποίας ανέλαβαν αρχικά ιδιώτες, κυρίως ένας ομογενής Κυθήριος από την Αυστραλία.

Υπάρχουν καταγγελίες ότι το συγκεκριμένο συμβάν δεν ήταν ατύχημα. Γενικότερα η ρύπανση της περιοχής δεν μπορεί να θεωρείται ατύχημα, αλλά κάτι αναμενόμενο και βέβαιο όσο η κατάσταση παραμένει ως έχει.

Οι κάτοικοι θεωρούν ότι η κατάσταση διατηρείται έτσι λόγω ισχυρών οικονομικών συμφερόντων των ολίγων που υπερισχύουν της νομιμότητας, της βούλησης των τοπικών κοινωνιών και της προστασίας του περιβάλλοντος. Τα τελευταία χρόνια δημοτικές αρχές των τοπικών κοινωνιών διαμαρτύρονται στην κεντρική κυβέρνηση για την αδράνειά της απέναντι στο πρόβλημα, αλλά δεν εισακούγονται. Ζητούν επίσης να θεσπιστεί ένα πλαίσιο κανόνων ασφαλούς διέλευσης των πλοίων από το θαλάσσιο πέρασμα και να υπάρξουν καλύτεροι έλεγχοι. Κατάφεραν και απέτρεψαν προς το παρόν μέτρα και κανονισμούς τα οποία θα μονιμοποιούσαν τις δραστηριότητες που γίνονται στο αγκυροβόλιο της περιοχής.

Η κατάσταση παραμένει ως έχει. Ο κίνδυνος μιας νέας μεγάλης ρύπανσης ελλοχεύει.

Written by: Sklavounou Efstathia, stef00la [at] hotmail.com, Student in the Department of Pedagogy, University of Athens, Greece

Related Case File Folder

Sea pollution because of oil slick in Kythira