Asopos is a river that runs through Boeotia and northern Attica. Its source is in the northern slope of the Kithairon mountain, southwest of Thebes. Its total length is 57 km. It flows downstream along Sykamino, Oropos, Schimatari, Oinofyta, and empties into the South Euboean Gulf. In 479 BC, the Battle of Plataea between Persians and Greeks took place on its banks.

Pollution of the Asopos river and its basin (estimated at 725 km²) started about 40 years ago, in 1969, when the military junta that ruled Greece at the time, with a Presidential Decree, allowed the establishment of industries in the area of Oinofyta without any specified mode of operation and provision of environmental protection measures. Over the next decades where the area gathered dozens of industries and thousands of workers moved in, pollution problems grew since an overall environmental protection framework was still missing.

Asopos was being used essentially as a drainage canal for factory wastewater, while areas around the river were used as illegal landfills of toxic waste. This was verified by excavations that were conducted in August 2016 at a depth of 8 meters in site Fyto of Sykamino (Oropos) by the Ministry of the Environment due to public pressure. The General Chemical Laboratory of the Greek state found ash from metal processing plants, waste mud, high concentrations of hexavalent chromium and heavy metals such as copper, zinc and lead.

Widespread pollution of the area which led to the qualitative deterioration of surface water and groundwater, biodiversity loss and health problems in the locals and residents of neighboring areas constitutes a lasting and a flagrant injustice.

Residents of the wider area with the help of NGOs and local authorities organized many riots and protest actions within the last ten years. However, and despite the international support gained by prominent personalities, such as US activist Erin Brockovich, and European bodies, such as European Parliament, people’s consistent request for river and soil cleanup of the toxic waste and the implementation of environmental legislation for the surrounding industries still remains unanswered and the area continues to be an “open wound”.

Βιομηχανικά απόβλητα εντοπίστηκαν στις όχθες του Ασωπού

Ο ποταμός Ασωπός διατρέχει τα σύνορα των νομών Βοιωτίας και Αττικής. Πηγάζει κυρίως από τον Κιθαιρώνα, έναν ορεινό όγκο νοτιοδυτικά της Θήβας, έχει μήκος 57 χιλιόμετρα, διέρχεται από το Συκαμινό, τον Ωροπό, το Σχηματάρι και τα Οινόφυτα, και εκβάλλει στον Νότιο Ευβοϊκό Κόλπο. Η μάχη των Πλαταιών έλαβε χώρα στις όχθες του το 479 πΧ.

Η υπόθεση της ρύπανσης του Ασωπού ποταμού και της λεκάνης απορροής του (που εκτιμάται στα 725 χλμ²) ξεκίνησε πριν από 40 χρόνια περίπου, το 1969, όταν με Προεδρικό Διάταγμα της τότε στρατιωτικής χούντας επετράπη η εγκατάσταση βιομηχανιών στην ευρύτερη περιοχή των Οινοφύτων, χωρίς καθορισμένο τρόπο λειτουργίας και μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος. Τις επόμενες δεκαετίες στην περιοχή συγκεντρώθηκαν δεκάδες βιομηχανίες και μετοίκησαν χιλιάδες εργαζόμενοι. Τα προβλήματα της ρύπανσης έγιναν πιο έντονα, αφού δεν είχε εφαρμοστεί ένα πλαίσιο προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος.

Ο Ασωπός υποδέχεται από τότε τα λύματα εργοστασίων ενώ περιοχές γύρω από τον ποταμό έχουν χρησιμοποιηθεί ως παράνομοι χώροι ταφής τοξικών αποβλήτων. Αυτό εξακριβώθηκε και με ανασκαφές που έγιναν τον Αύγουστο του 2016 σε βάθος 8 μέτρων στο Συκαμινό Ωρωπού στη θέση Φυτό, από την Ειδική Γραμματεία Περιβάλλοντος, έπειτα από πίεση πολιτών. Συγκεκριμένα στο υπέδαφος εντοπίστηκε από το Γενικό Χημείο του κράτους τέφρα από μονάδες επεξεργασίας μετάλλων, λάσπη αποβλήτων, υψηλές συγκεντρώσεις εξασθενούς χρωμίου και βαρέα μέταλλα, όπως χαλκός, ψευδάργυρος και μόλυβδος.

Η εκτεταμένη ρύπανση της περιοχής οδήγησε σε ποιοτική υποβάθμιση των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων, σε απώλεια βιοποικιλότητας και σε υποβάθμιση της υγείας των ντόπιων κατοίκων και των κατοίκων γειτονικών περιοχών. Όλα αυτά συνιστούν ένα έγκλημα διαρκείας και μια κατάφορη αδικία.

Οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής με τη βοήθεια ΜΚΟ και οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ιδιαίτερα τα τελευταία δέκα χρόνια, έχουν οργανώσει κινητοποιήσεις και δράσεις διαμαρτυρίας. Πάγιο αίτημά τους είναι ο καθαρισμός του ποταμού και του εδάφους από τα τοξικά λύματα, και εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας για τις γύρω βιομηχανίες. Αν και στηρίχτηκε τόσο από διεθνείς προσωπικότητες όπως η Αμερικανίδα ακτιβίστρια Έριν Μπρόκοβιτς, όσο και από ευρωπαϊκούς οργανισμούς όπως το Ευρωκοινοβούλιο, το αίτημα παραμένει ανικανοποίητο και η περιοχή μια «ανοιχτή πληγή».

Location

Greece, Oropos, Sykamino, Asopos (https://www.google.gr/maps/place/Sykamino+190+15/@38.2988817,23.7227845,16.25z/data=!4m5!3m4!1s0x14a10d82d6f3c4a7:0x400bd2ce2b97e30!8m2!3d38.3041146!4d23.7311502)

Environmental impact

  • Water pollution
  • Land degradation (e.g. drought, soil contamination, erosion and desertification)
  • Waste, waste disposal, and toxicants

Ethical/ legal issues

  • Life and personal security
  • Health and well-being
  • Liberty
  • A clean and prosperous environment and a safe and pleasant habitat
  • Opportunities to work and leisure
  • Access to public goods/ resources and products
  • Personal and social development, economic progress and innovation

Information sources & materials

Online books and newspaper, magazine, encyclopedia, or blog articles

U.a. (2016). Μόλις 20 μέτρα από την όχθη του Ασωπού βρέθηκαν θαμμένα βιομηχανικά απόβλητα. Available URL: http://www.protothema.gr/environment/article/603355/molis-20-metra-apo-tin-ohthi-tou-asopou-vrethikan-thammena-viomihanika-apovlita/ [Accessed Date 06-01-2017].

U.a. (2016). Στις όχθες του Ασωπού εντοπίστηκαν θαμμένα βιομηχανικά απόβλητα. Available URL: http://news.in.gr/greece/article/?aid=1500095959 [Accessed Date 06-01-2017].

U.a. (2016). Έλεγχος για βιομηχανικά απόβλητα στη Συκάμινο Ωρωπού. http://www.avgi.gr/article/10951/7370203/elenchos-gia-biomechanika-apobleta-ste-sykamino-oropou, [Accessed Date 06-01-2017].

U.a. (2015). Πορεία διαμαρτυρίας για τη μόλυνση του Ασωπού ποταμού. Available URL: http://www.zougla.gr/perivallon/article/poria-diamartirias-gia-ti-molinsi-tou-asopou-potamou-1243525, [Accessed Date 06-01-2017].

Λουκά, M. (2014) Στον Ασωπό Τρέχει Ακόμα Δηλητήριο. Available URL: http://www.vice.com/gr/read/ston-aswpo-trexei-akoma-dilitirio, [Accessed Date 06-01-2017].

Καράτζιου, N. (2013). Ποτάμι η μόλυνση, χείμαρρος η ολιγωρία στον Ασωπό. Available URL: http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=397284, [Accessed Date 06-01-2017].

U.a. (2011). Τοξική χωματερή στο Συκάμινο Ωρωπού, δίπλα στον Ασωπό. Available URL: http://www.eviaportal.gr/content.asp?ID=12427, [Accessed Date 06-01-2017].

U.a. (2010). «Κοινωνικές και Οικονομικές Επιπτώσεις της Ρύπανσης του Ασωπού Ποταμού και της Λεκάνης Απορροής του και Περιβαλλοντικές Πολιτικές Αντιμετώπισης του Προβλήματος» Available URL: http://scientificwindow.blogspot.gr/2010/05/blog-post.html, [Accessed Date 06-01-2017].

Links to images, online videos, documentary movies, etc

Εικόνα 1. Πηγή: http://www.tanea.gr/news/greece/article/5382350/stis-oxthes-toy-aswpoy-ethaban-biomhxanika-apoblhta/

Εικόνα 2. Πηγή: http://www.protothema.gr/environment/article/603355/molis-20-metra-apo-tin-ohthi-tou-asopou-vrethikan-thammena-viomihanika-apovlita/

Social Media exchange

Facebook pages & groups:

Save Asopos (in Greek and English), [Accessed Date 19-02-2017].

 

Twitter accounts:

@saveasopos

Relevant hashtags on twitter are: #asopos, #SaveAsopos

Other Sources & Materials

https://el.wikipedia.org/wiki/Ασωπός ποταμός [ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια]

Contributor(s)

Maria Pappa, mariapappa621 [at] gmail.com, Student at the University of Athens, Greece

Tasos Papanikolaou, tpapanikolaou [at] cti.gr, Researcher, CTI team

Content repository

TypeFile NameDescriptionSize

jpg		Asopos526.9k