Το Προσήλιο είναι ένα χωριό που ανήκει στο Δήμο Σερβίων – Βελβεντού του νομού Κοζάνης. Όντας ορεινό χωριό περιτριγυρίζεται από καταπράσινους ορεινούς όγκους με μεγάλη βιοποικιλότητα και έδαφος πλούσιο σε απολιθώματα, ζώων και φυτών των αρχαίων χρόνων. Η περιοχή έχει υψηλή περιεκτικότητα λιγνίτη, ο οποίος εξορύσσεται για να τροφοδοτήσει το θερμοηλεκτρικό εργοστάσιο της Πτολεμαΐδας. Με μια πρώτη ματιά το γεγονός αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί μεγάλο πλεονέκτημα για την περιοχή και για τη χώρα γενικότερα, διότι το εργοστάσιο της Πτολεμαΐδας το οποίο και χρησιμοποιεί τον εξορυσσόμενο λιγνίτη, τροφοδοτεί με ηλεκτρικό ρεύμα μεγάλο μέρος της Ελλάδας.

Υπάρχει όμως και μία άλλη οπτική γωνία, η οποία δεν θα έπρεπε να παραβλέπεται και είναι αυτή της περιβαλλοντικής καταστροφής. Το μεταλλείο Προσηλίου εξορύσσει τόνους λιγνίτη καθημερινά και συνεχώς επεκτείνει τις εγκαταστάσεις εξόρυξης στην ευρύτερη περιοχή. Όλο και μεγαλύτερες εκτάσεις δασών, λιβαδιών αλλά και γεωργικών περιοχών απαλλοτριώνονται διαρκώς και από εκτάσεις πρασίνου, που προσφέρουν οφέλη σε ζωικούς και φυτικούς οργανισμούς, αλλά και στον άνθρωπο, μετατρέπονται σε έρημη σκαμμένη γη. Οι πληθυσμοί των ζώων που βρίσκονται εκεί αναγκάζονται να μεταναστεύσουν εφόσον μπορούν, αλλιώς χάνονται. Ο θόρυβος των μηχανημάτων διώχνει και ζώα των γειτονικών περιοχών που ακόμα καλύπτονται από δάση. Επιπλέον με την καταστροφή των δασών καταργούνται τα οφέλη για τους γύρω οικισμούς που μπορεί να είναι είτε οικονομικά (ξυλεία, δασικά προϊόντα, τουρισμός) είτε προστατευτικού χαρακτήρα (διάβρωση, δημιουργία καταστροφικών χείμαρρων). Τα οικονομικά τους οφέλη χάνουν και οι αγρότες, των οποίων τα χωράφια απαλλοτριώνονται, αλλά και οι κτηνοτρόφοι που χάνουν τις λιβαδικές εκτάσεις, όπου οδηγούσαν τα κοπάδια τους για τροφή. Τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό μειονέκτημα του λατομείου είναι φυσικά η αισθητική της περιοχής. Οδηγώντας στο δρόμο Σερβίων - Δεσκάτης αντικρίζει κανείς μεγάλες βουνοπλαγιές που ενώ κάποτε ήταν καταπράσινες τώρα είναι μόνο σκαμμένο έδαφος χώματα και βράχοι.

Είναι επιτακτική ανάγκη όλη αυτή η καταστροφή να αντιμετωπιστεί. Πολλοί δυσαρεστημένοι πολίτες έχουν αναφέρει ότι το μεταλλείο δεν έχει όλες τις απαιτούμενες άδειες για τα έργα που πραγματοποιεί. Η τοπική αυτοδιοίκηση αρχικά αλλά και γενικότερα η πολιτεία πρέπει να επιβάλλει στη μεταλλευτική εταιρία ελέγχους και πρόστιμα για τις παρανομίες ή τις αμέλειες της και στη συνέχεια να μεριμνήσει για την αποκατάσταση και περεταίρω προστασία της περιοχής.

Written by: Stella Tsolaki, postgraduate student in the School of Forestry and Natural Environment, Aristotle University of Thessaloniki, Greece